‘Ik wil indianenverhalen ontzenuwen’

Van Gils werkt sinds 1997 bij de IND. “Eerst als asielmedewerker en sinds 2010 vertegenwoordig ik de IND in de rechtbank als procesvertegenwoordiger. Door die brede ervaring weet ik veel van de IND en ik vind het altijd leuk om daarover te vertellen. Ik hoor weleens van collega’s dat ze op feestjes niet durven te vertellen dat ze bij de IND werken, maar zelf heb ik daar totaal geen last van. Ik ben altijd bereid om te vertellen wat we doen en hoe we dat doen. Hierdoor kun je vooroordelen wegnemen en bijdragen aan een realistisch beeld van ons werk.” Het was in 2016 dat Van Gils de oproep voor maatschappelijk voorlichters voorbij zag komen. “Sinds 2015 hadden we te maken met een enorme stijging van het aantal asielzoekers”, blikt hij terug. “Omdat asielzoekers lang moesten wachten op hun procedure, gingen we langs in noodopvanglocaties om aan wachtende asielzoekers uit te leggen wat de situatie was en wat ze konden verwachten. Ondanks de moeilijke boodschap die we kwamen brengen, waren dit waardevolle ontmoetingen. We konden alleen algemene informatie geven, maar deze mensen wilden zo graag hun verhaal kwijt. Op hun smartphone lieten ze mij foto’s van hun gezin in Syrië zien; dat was heel aangrijpend. Ik heb daar gemerkt hoeveel je kunt overbruggen door persoonlijke aandacht te geven.”

Varken in de boom

Inmiddels zijn de voorlichtingen uitgebreid naar andere doelgroepen, waaronder gemeenten die de komst van een azc voorbereiden. Van Gils: “Er kwam een verzoek binnen voor een inspraakavond in een gemeente die al eens in het nieuws was geweest: er was een varken opgehangen in een boom en ook het gemeentehuis was bestormd. Of ik daar naartoe wilde? Ik ben gewoon gegaan. Het was een stampvolle bijeenkomst en door de dreiging die er heerste, werd iedereen bij binnenkomst door politiepoortjes geleid. Eenmaal binnen viel dat weg en konden we in gesprek met de bewoners van de gemeente. Het was een kritische groep met hele directe vragen: ‘Kan mijn dochter straks nog veilig over straat? Wat gaat u doen aan onze veiligheid?’ Tijdens die bijeenkomst werd voor mij nog eens zichtbaar hoezeer dit onderwerp de gemoederen van mensen bezighoudt.”

In het midden

Het voeren van een open gesprek: dat is voor Van Gils bij elke voorlichting weer het doel. “Van ultralinks tot extreemrechts en alles wat daar tussenin zit: we komen het allemaal tegen. Volgens de een zijn we een koude beslismachine en volgens de ander een organisatie die iedereen klakkeloos toelaat. Maar door steeds opnieuw uit te leggen wat we doen, hoe we dat doen, wat onze eigen dilemma’s zijn en daar niet voor weg te lopen, kom je uiteindelijk naast elkaar te staan. Op die manier kunnen we indianenverhalen ontzenuwen en het draagvlak voor ons werk vergroten. En zo eindig je ook met zo’n uitgesproken groep toch vaak weer ergens in het midden.”