‘De rust is weergekeerd in Zweeloo’

Overlastgevende asielzoekers

Vanaf oktober 2016 kwamen er opeens veel Noord-Afrikaanse asielzoekers naar Nederland. Ook in azc Zweeloo werd deze groep steeds groter en nam de overlast toe. “Er waren veel vechtpartijen en bedreigingen en COA-eigendom werd vernield”, vertelt De Vries. Bonhof: “Ook het dorp stond op zijn kop. Het begon met winkeldiefstal in de plaatselijke supermarkt en later volgden fietsendiefstal en inbraken in het dorp. In de 21 jaar dat het azc hier zit, hebben we nooit eerder last gehad van asielzoekers in het dorp.” Volgens Bonhof heeft het COA het goed aangepakt: “Ze organiseerden meteen een structureel overleg met de gemeente, politie, Dorpsbelangen Aalden, Vluchtelingenwerk Nederland en de handelsvereniging en bespraken wat ze samen konden doen om de overlast te beperken.”

De straat op

Al snel besloot het COA niet nog meer asielzoekers uit veilige landen in Zweeloo te plaatsen. De grootste boosdoeners werden bovendien verplaatst naar andere azc’s, zodat de kerngroep uit elkaar werd gehaald. Bonhof: “Leden van Dorpsbelangen Aalden schreven een brief aan staatssecretaris Dijkhoff en een ambtenaar van het ministerie van Veiligheid en Justitie kwam op bezoek. Niet snel daarna nam Dijkhoff landelijk maatregelen om het vertrek van overlastgevers uit Nederland te versnellen.” De Vries: “Op azc Zweeloo namen we sneller zwaardere maatregelen. In gevallen met veel agressie stuurden we de overlastgevers voor een of twee weken de straat op. Als ze terugkwamen, vertelden we samen met de wijkagent dat de volgende keer de vrijheidsbeperkende locatie in Ter Apel of vreemdelingenbewaring ook opties zouden zijn. Wij zagen daarna zeker ander gedrag.” Bonhof: “Met de jaarwisseling hebben we bovendien op de locatie vrijheidsbeperkende maatregelen genomen. Zo kregen overlastgevers een dagelijkse meldplicht opgelegd.”

Strafdossier

“De belangrijkste rol van het COA in onveilige situaties is signalering en dossiervorming,” vertelt De Vries. “Ik liep met mijn blocnote over het terrein en rapporteerde elke overtreding, hoe klein ook. Als er een goed dossier is, kunnen wij mensen sneller op straat zetten en kan de Officier van Justitie makkelijker overgaan tot strafrechtelijke vervolging.” Ook stimuleert het COA dat slachtoffers aangifte doen van bedreiging en geweld. De Vries: “Sommige collega’s waren bang om aangifte te doen, omdat ze in de buurt wonen en overlastgevers ook tegenkwamen tijdens een middagje winkelen in de stad.” Bonhof: “De politie en het Openbaar Ministerie hebben ervoor gezorgd dat COA-medewerkers en Trigion-beveiligers, net als bijvoorbeeld medewerkers van hulpdiensten, anoniem aangifte konden doen onder een nummer. Toen zag je het aantal aangiftes stijgen. We stimuleerden ook winkeliers om altijd aangifte te doen.”

Genormaliseerd

Inmiddels is de rust in Zweeloo wedergekeerd. Het grootste aantal overlastgevers is overgeplaatst naar de vrijheidsbeperkende locatie of in vreemdelingenbewaring gezet. De Vries: “Wat in Zweeloo is overgebleven van de kerngroep zijn hele aardige jongens, die zich onder invloed van drank en drugs lieten meesleuren door de groep. Een aantal van hen hebben we zelfs bereid gevonden om op de locatie te helpen met schilderklussen of in de groenvoorziening. Het duurde wel even voordat alles op de locatie weer was genormaliseerd. We lopen nog steeds extra over het terrein en als bewoners vragen hebben, dan nemen we daar de tijd voor. Ook de politie laat zich nog veel op de locatie zien.”