Tekst Heleen Grimmius
Foto ANP/Remko de Waal

Elke maand brengt een team van specialisten een bezoek aan Ankara, Rome en Athene om daar vluchtelingen te selecteren en voor te bereiden op hun komst naar Nederland. ‘De wreedheid van de oorlog komt daar heel dichtbij.’

IND-medewerker Casper van der Zijde is net terug uit Griekenland. Samen met vijf collega’s voerde hij gedurende een week zo’n drie tot vier gehoren per dag. “De groep bestond voor 99% uit Syriërs. Dat zijn vrijwel allemaal mensen die in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning. Toch moeten zij gehoord worden, want we blijven natuurlijk wel scherp op mogelijke betrokkenheid bij oorlogsmisdaden of andere aspecten die de nationale veiligheid in gevaar kunnen brengen.” Ruim honderd asielzoekers hebben een gehoor gekregen tijdens die week in Athene. “Dat was flink doorwerken. Het herplaatsen van asielzoekers is belangrijk werk: Griekenland vangt een enorme hoeveelheid mensen op, er komt veel op hun schouders terecht. Ik ben blij dat wij hen kunnen ondersteunen.”

Casper van der Zijde
Casper van der Zijde
Joel Schoneveld
Joël Schoneveld

Goed geoliede machine

Precies dat is het doel, onderstreept Joël Schoneveld, hoofd hervestigingszaken bij de IND. “Griekenland, Italië en Turkije hebben te maken met een grote toestroom van asielzoekers. Om hen te ondersteunen, voeren we maandelijks drie missies uit naar deze landen om daar asielverzoeken over te nemen die een hoge kans van slagen hebben. Concreet gaat het dan meestal om Syriërs of Eritreeërs.” Een herplaatsingsmissie is een goed geoliede machine, vertelt Schoneveld: “Het zijn gezamenlijke missies van de IND en het COA, waarbij de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) het logistieke proces regelt. De IND beoordeelt de asielverzoeken van de door de autoriteiten voorgedragen asielzoekers, het COA bereidt deze mensen voor op hun culturele integratie, en de IOM coördineert de logistiek en regelt de reis naar Nederland. In Ankara nemen naast IND en COA, ook AVIM, en de Koninklijke Marechaussee (KMar) deel aan de missies. AVIM is verantwoordelijk voor de identificatie en registratie van de asielzoekers en de KMar controleert de documenten die de mensen bij zich hebben.”

Aantallen

In 2016 werden 700 mensen hervestigd en 1216 mensen herplaatst. Dit jaar zijn in de eerste vier maanden al 600 mensen hervestigd en 570 mensen herplaatst. Naar verwachting gaan de maandelijkse missies tot september door.

Gezin in opvang
ANP/Bart Maat

Handen ineenslaan

“Herplaatsing is een nieuwe Europese ontwikkeling op migratiegebied. Elke maand zijn er missies. Het is mooi dat we op deze manier de handen ineenslaan om mensen in een kwetsbare positie te helpen. We zien elke avond de beelden van deze oorlog op tv, maar pas als je zelf met Syrische mensen spreekt, zie je hoeveel de oorlog echt aanricht. Zo sprak ik een Syrische jongen die al zijn hele leven piloot wilde worden. Op een dag zat hij in een bus in Aleppo toen er gevechtsvliegtuigen overvlogen. Het volgende moment werd de bus gebombardeerd en zag hij overal lijken om zich heen liggen. Die jongen zat bij het COA voor een gesprek tijdens onze missie toen er een Grieks gevechtsvliegtuig laag overvloog. Hij kreeg een paniekaanval en was na een uur nog aan het trillen van angst. De volgende dag sprak ik hem voor zijn gehoor; het was een leuke, leergierige jongen die aan zijn toekomst wilde werken. Maar zijn droom om piloot te worden, heeft hij naast zich neergelegd. Aan de buitenkant zie je niks aan hem, maar vanbinnen is hij nog altijd zwaar getraumatiseerd. Zijn verhaal  deed mij opnieuw beseffen hoe wreed oorlog is.”

Herplaatsing of hervestiging?

Het overnemen van asielverzoeken uit andere landen gebeurt op twee manieren. Schoneveld: “Bij herplaatsing gaat het om ondersteuning aan Griekenland en Italië; EU-landen die te maken hebben met een hoge instroom aan asielzoekers. Daarmee is afgesproken dat andere Europese landen, waaronder Nederland, een deel van die kansrijke asielverzoeken overneemt. Bij hervestiging gaat het om mensen die door de UNHCR zijn erkend als vluchteling en die zich in kampen of steden buiten Europa bevinden. In de afspraken die de EU met Turkije heeft gemaakt,  is vastgelegd dat Europese landen Syriërs hervestigen uit Turkije.”