Tekst Karin Lassche
Foto DTenV, Kick Smeets
Een man die in het kader van ‘Dublin’ moet worden overgedragen, is niet meer aanwezig in de asielopvang. Dezelfde dag duikt hij op in Ter Apel, waar hij een herhaalde asielaanvraag indient. De betrokken partijen stellen alles in het werk om de overdracht alsnog tijdig te realiseren: met succes.
Bij overdrachten aan andere EU-lidstaten die onder de Dublinverordening vallen, is tijd een belangrijke factor. Als op grond van onderzoek blijkt dat een ander EU-land dan Nederland verantwoordelijk is voor een asielaanvraag, dan neemt de IND de aanvraag niet in behandeling. De IND verzendt dan een terug- of overnameverzoek naar die lidstaat. Via een zogeheten claimakkoord laat de lidstaat vervolgens weten de verantwoordelijkheid te accepteren. Dit claimakkoord heeft echter een beperkte houdbaarheid. De uiterste overdrachtsdatum (UOD) is in de regel zes maanden vanaf de datum dat het claimakkoord is gegeven, al is soms verlenging mogelijk. Verstrijkt de UOD, dan moet de Dublinclaimant alsnog in de nationale procedure worden opgenomen. In dat geval wordt Nederland dus verantwoordelijk voor behandeling van de asielaanvraag.
Uit beeld
Zodra er een claimakkoord ligt, ontvangt de vreemdeling een overdrachtsbesluit van de IND en draagt de IND het dossier over aan DTenV. Van de ruim 3.000 Dublinclaimanten kon DTenV er vorig jaar 1.510 overdragen aan een ander Europees land, van wie 1.020 vanuit vreemdelingenbewaring. In vergelijking met andere Europese landen is dat veel. In de praktijk verdwijnen veel Dublinclaimanten voortijdig uit beeld, waardoor geen overdracht kan plaatsvinden. Ook als de vreemdeling een nieuwe verblijfsaanvraag doet of een uitspraak op een bezwaar of beroep in Nederland af mag wachten, kan DTenV de overdracht niet organiseren. In die tijd kan het claimakkoord de UOD dicht naderen of zelfs verlopen. Een tijdige overdracht kan dan een uitdaging worden.
Dat geldt bijvoorbeeld in de casus waar dit artikel mee begint. In oktober vraagt Team Dublin van de IND aan Team Dublin van DTenV waarom een overdracht naar Denemarken is geannuleerd. Het blijkt dat de betrokkene niet is verschenen op de meldplicht in de opvanglocatie. Daardoor kan de geplande inbewaringstelling niet doorgaan en meldt het COA dat de man met onbekende bestemming is vertrokken. De IND weet echter dat hij in de wachtkamer in Ter Apel zit om een herhaalde asielaanvraag in te dienen.
Omboeking
Dan moet er snel gehandeld worden. De senior regievoerder van DTenV mobiliseert meteen alle betrokkenen om de overdracht alsnog door te kunnen laten gaan zodra de IND de aanvraag heeft afgedaan. Dankzij een flexibele opstelling van de betrokken uitvoerend ambtenaar kan de inbewaringstelling worden omgeboekt naar Ter Apel. De overdracht kan nog net, ondanks de korte aankondigingstermijn, op de uiterste datum ingepland worden, wat te danken is aan de goede samenwerkingsrelatie met Denemarken. Verder wordt geregeld dat de betrokkene een plek krijgt in de vrijheidsbeperkende locatie in Ter Apel.
De dag na de aanvraag brengt de IND een voornemen uit, twee dagen later gevolgd door het overdrachtsbesluit oftewel de beschikking. Daarin is opgenomen dat de behandeling van eventueel in te dienen rechtsmiddelen tegen het besluit niet in Nederland mag worden afgewacht. Op de dag dat de beschikking wordt uitgereikt, wordt de man in bewaring gesteld. Dankzij interventie van verschillende senior medewerkers is er een bus vrijgespeeld waarmee de Dienst Vervoer en Ondersteuning de man kan overbrengen naar het detentiecentrum in Rotterdam. Voor de overdracht wordt extra beveiligd vervoer en de inzet van escorts van de Koninklijke Marechaussee geregeld. In tegenstelling tot wat de man eerder aan DTenV verklaarde, wil hij namelijk absoluut niet meewerken.
Wetsvoorstel
Er is een wetsvoorstel ingediend om een ingediend beroep al een opschortende werking te geven, zodat de overdrachtstermijn opschuift. Nu loopt die bij een beroep door tenzij er ook een vovo is ingediend en die wordt toegewezen: dan gaat de overdrachtstermijn pas verder na de uitspraak in beroep. In Nederland behandelen rechtbanken een vovo en beroep vaak tegelijkertijd, waardoor de UOD dan dus hetzelfde blijft. Daardoor blijft er na de uitspraak vaak nog maar weinig tijd over om de overdracht te organiseren. Als het wetsvoorstel wordt aangenomen begint de overdrachtstermijn van zes maanden pas te lopen na een voor de vreemdeling negatieve uitspraak in beroep. In andere lidstaten is dat veelal al het geval.
Verweerschrift
Daarmee is het verhaal nog niet af want de Dublinclaimant dient een beroep in tegen de beschikking én een verzoek om een voorlopige voorziening (vovo) om de uitspraak toch af te kunnen wachten in Nederland. De juristen van de IND komen hierop gelijk in actie en schrijven een verweerschrift. De avond vóór de overdracht wijst de rechtbank de ingediende spoedvovo af. Precies op de uiterste overdrachtsdatum draagt de marechaussee betrokkene alsnog over aan Denemarken. Een knap staaltje teamwork, waar velen vanuit hun eigen organisatie en rol aan bijgedragen hebben. Zie ook het eerder geplaatste artikel over de aanpak van Dublinclaimanten die uit beeld verdwijnen: Terug op het juiste spoor
Aanmelden VreemdelingenVisie
Wil je de VreemdelingenVisie voortaan in je mailbox ontvangen? Meld je dan aan bij de redactie en je krijgt een bericht als er een nieuwe editie van VreemdelingenVisie is gepubliceerd.
