‘Veel vreemdelingen zijn blij dat ze gehoord worden’

Mariëlle Adams werkt al een flink aantal jaren bij de IND als hoor- en beslismedewerker. Samen met haar collega Elif Nur Kara is ze een van de medewerkers die gehoren met asielzoekers houdt via het zogenaamde ‘telehoren’. “Op de laatste dag voor de coronamaatregelen van kracht werden, was ik aan het horen op ons kantoor in Den Bosch”, blikt Adams terug. “Op de gang gonsden al geruchten: we mogen niet meer naar kantoor. Een dag later was het inderdaad zo ver en kwam de asielprocedure stil te liggen. Er lag gelukkig nog een voorraad zaken waarin de gehoren al hadden plaatsgevonden en waarin we gelijk konden beslissen. Maar iedereen besefte dat niet horen onherroepelijk zou leiden tot achterstanden. Toen het telehoren werd ingericht, heb ik me daar dan ook gelijk voor opgegeven.”

Meer uitleggen

“Dat was spannend”, herinnert Kara zich. “Het was nieuw voor iedereen, zowel voor de asielzoekers als voor onszelf. We voelden ons wel pioniers. Maar het was vanaf het begin een positieve ervaring. De vreemdelingen die wij spreken zijn heel blij dat ze eindelijk gehoord worden en hun procedure doorloopt. Ook zij verkeerden in onzekerheid.” Ondanks dat telehoren een nieuwe ervaring is voor zowel medewerkers als vreemdelingen, verloopt het gehoor net als altijd. “Soms hapert het beeld of geluid even, maar dan stel ik iemand gelijk gerust dat dat kan gebeuren”, zegt Kara. “En we leggen meer uit”, vult Adams aan. “Omdat ik ook op mijn andere monitor moet kijken, kan ik niet de hele tijd in de camera kijken. Dat leg ik dan uit. Ook moet de vreemdeling een formulier ondertekenen dat hij op locatie voor zich heeft. Normaal gesproken lopen we samen het formulier door, maar dat kan nu niet. Dat vraagt van mij dat ik nog nauwkeuriger uitleg waar hij moet tekenen en wat er moet worden ingevuld.”

Gevoelens benoemen

Niet alle vreemdelingen komen in aanmerking voor een gehoor via telehoren. Alleen de kansrijke zaken worden vooralsnog via telehoren gehoord. “Hoezeer we ook ons best doen, het blijft toch wat lastiger dan anders om een veilige setting te creëren”, legt Adams uit. “Normaal gesproken haal ik een vreemdeling op uit de wachtkamer, waarna we samen naar de koffieautomaat lopen en naar de hoorkamer gaan. In die tijd voer je al een kort gesprekje om het ijs te breken, dat mis je nu. Bij kansrijke zaken verloopt het gehoor meestal makkelijker, dat maakt dat deze zaken geschikter zijn voor telehoren. Toch komen er ook in deze gehoren emoties los. Zo hoorde ik vorige week een man die aangaf dat hij zijn kinderen al vier jaar niet gezien had. Daar werd hij emotioneel van. Ik zag dat gebeuren en heb zijn gevoelens benoemd; dat het inderdaad heel moeilijk voor hem moet zijn om zo lang zijn kinderen niet te zien. We hebben een pauze ingelast en meneer is even naar buiten gegaan. Daarna hebben we het gehoor weer hervat.”

Tissue aanreiken

Ook Kara besteedt aandacht aan emoties als die voorbij komen. “Onlangs hoorde ik een al wat oudere man die in zijn land van herkomst in de gevangenis had gezeten”, vertelt ze. “Dat kwam allemaal bij hem terug toen hij er in zijn gehoor over vertelde en hij werd erg verdrietig. Ik heb het gehoor gepauzeerd. Ik vertelde hem dat het niet erg was, dat we alle tijd hadden en zoveel pauzes konden nemen als nodig was. Toch mis je wel de mogelijkheid om even een tissue aan te kunnen reiken. Het zijn dat soort kleine gebaren die bijdragen aan de band. Gelukkig was deze meneer heel tevreden. Aan het einde van het gehoor zei hij dat hij het een fijn gesprek had gevonden. Wat mij betreft is telehoren voor kansrijke zaken een mooie oplossing in deze bijzondere periode. En gelukkig zijn de asielzoekers die ik spreek dat met mij eens.”