Buiten kantoortijd: piket bij de DT&V

Zoon is al sinds de oprichting werkzaam bij DT&V en heeft als regievoerder inmiddels vrijwel alle voorkomende werksoorten gedaan: van azc-zaken tot 1F’ers, bewaring en vreemdelingen in het strafrecht. Op dit moment is hij bovendien drie dagen per week gedetacheerd bij de Taskforce van de IND. Zijn veelzijdige ervaring komt goed van pas bij piketdiensten: “Ik kan mijn kennis gericht inzetten om lastige situaties tot een goed eind te brengen. Als ketenpartners weten we elkaar steeds te vinden en hebben we korte lijnen, juist omdat je buiten kantoortijden vaak met dezelfde mensen te maken hebt. Verder heb ik ook regelmatig overleg met mijn collega’s van het piketteam, ook als ik zelf geen dienst heb.”

Pieken en dalen

Tijdens de dienst is de informatie in het systeem leidend. “Als piketmedewerker ben ik niet betrokken bij een zaak. Onze rol is puur ondersteunend en adviserend, het is niet de bedoeling dat we een zaak gaan overnemen van een regievoerder”, vertelt Zoon. Wel laten regievoerders in voorkomende gevallen weten wat er zou kunnen gaan spelen. Ook kunnen piketmedewerkers van tevoren instructies krijgen als er gevoelige zaken spelen. In principe hoeft Zoon niet achter zijn bureau te wachten tot hij wordt gebeld: “Ik ga weleens even wandelen of boodschappen doen, maar zorg wel dat ik goed bereikbaar ben. Desnoods kan ik vanaf mijn mobiel een mail sturen.” Een gemiddelde piketdienst telt ongeveer drie meldingen per avond en in het weekend drie tot vijf. Zoon: “Uiteraard gaat het gepaard met pieken en dalen. De ene keer staat de telefoon roodgloeiend en ben je de hele avond bezig met verwerken en terugkoppelen, de andere keer blijft het stil.”

Piket in coronatijd

Ter illustratie blikt Zoon terug op een dienst dit voorjaar, dat werd gedomineerd door de steeds veranderende beperkingen vanwege corona.

Maandagavond

“De eerste melding is een annulering van een vlucht. De vreemdeling die gedwongen zou vertrekken, heeft de verplichte covid-test geweigerd en daardoor kan de reis niet doorgaan. De vreemdeling is nog in het detentiecentrum. Daar blijft hij nu voorlopig. Ik licht mijn collega bij de afdeling Boekingen in. Zij stellen de luchtvaartmaatschappij en de KMar in kennis, die de man zou begeleiden op zijn vlucht. Ook de regievoerder krijgt een melding.”

Dinsdagavond

“Om 17.00 uur gaat de pikettelefoon aan. Al snel krijg ik een telefoontje uit de PI Ter Apel. Er staat een arts die komt testen of een vreemdeling ‘fit to fly’ is, maar de bezoeker is niet aangemeld en wordt niet binnengelaten. Een heleboel telefoontjes later blijkt dat zijn komst bekend is bij de beveiliging/receptie, maar dat dit intern niet was doorgegeven. De arts kan alsnog zijn werk doen. Fijn, zeker omdat het gaat om een vreemdeling die zelfstandig vertrekt, en dus zelf ook wil dat zijn reis doorgaat. De volgende dag hoor ik van de betrokken regievoerder dat de test goed is verlopen en de vreemdeling kan vertrekken.”

Woensdagavond

“Wat vaak gebeurt, is dat we als piketmedewerker om advies worden gevraagd over een inbewaringstelling. De politie of de Koninklijke Marechaussee treft dan buiten kantoortijd, bijvoorbeeld bij een identiteits- of verkeerscontrole, een vreemdeling zonder rechtmatig verblijf aan van wie ze willen weten of ze die in bewaring kunnen stellen. In dit geval word ik gebeld over een Ethiopische vreemdeling. Hij blijkt bekend te zijn bij de DT&V. Ik raadpleeg het systeem en de landenlijsten en mijn vermoeden wordt bevestigd: Ethiopië zit op slot, reizen is voor de betrokken vreemdeling niet mogelijk. Bewaring lijkt geen optie. Ik laat de eindbeslissing bij AVIM. Zij kunnen eventueel een meldplicht als alternatief opleggen.”

Donderdagavond

“Ik krijg een melding van een vreemdeling die op straat is aangetroffen en een Dublin-claim blijkt te hebben: hij heeft eerder in Kroatië asiel aangevraagd. Ook dit keer is inbewaringstelling geen oplossing, want vanwege de reisbeperkingen zijn er nu geen vluchten naar Kroatië.”

Vrijdagavond

“Een bijzonder geval: een vreemdeling is opgenomen geweest in het ziekenhuis en pas in de avond ontslagen. Hij heeft geen plek om naartoe te gaan, want zijn bewaring was al opgeheven. Het is al tien uur ’s avonds en hij kan nergens naartoe, ook al heeft hij recht op opvang van het COA. Ik bel het COA, maar op dit tijdstip is opname niet meer mogelijk. Ik overleg met een DJI-collega wat we voor de man kunnen doen. Uiteindelijk besluiten we hem te vragen of hij bereid is op vrijwillige basis een nacht in het detentiecentrum door te brengen. Dat blijkt het geval en daar tekent hij ook een formulier voor. Hij kan op zaterdag alsnog een plek krijgen in het asielzoekerscentrum. Ik ben er de hele avond druk mee, maar ben blij dat ik iets voor de man heb kunnen doen.”

Zaterdag en zondag

“Op vrijdagmiddag komen de uitslagen van de coronatesten binnen die vreemdelingen hebben ondergaan om toegelaten te worden tot een vlucht. Als de vreemdeling de test heeft geweigerd of positief blijkt, kan de reis niet doorgaan. Dit keer komen de uitslagen zo laat binnen dat de betrokken regievoerder al naar huis is en ik zaterdag gebeld word. Ik bel mijn collega bij Boekingen over de vluchten die geannuleerd moeten worden, die op haar beurt de KMar inlicht. Verder doe ik bericht aan de Dienst Vervoer en Ondersteuning en geef ik een terugkoppeling aan de regievoerder. Dan wil de KMar nog de laatste informatie weten over een vreemdeling. Het gedeelde vreemdelingenbeeld is twee dagen oud, en de informatie van de laatste twee dagen is relevant voor de begeleiding tijdens de vlucht. Vervolgens meldt de KMar dat een vreemdeling klaarstaat op Schiphol, maar geen genoegen neemt met het uitgereikte reisgeld. De man zegt dat hij het geld nodig heeft om van de luchthaven naar zijn dorp aan de andere kant van het land te reizen. Ik verzoek mijn collega van Boekingen nog wat extra geld mee te geven.”