Kim is uitvoerend ambtenaar: ‘Op deze plek kun je het verschil maken’

Voor haar werk reist Kim het hele land door, vaak buiten normale kantoortijden. ‘Tussen half 7 en 7 uur ’s ochtends zijn de meeste staandehoudingen. De Dienst Vervoer en Ondersteuning doet dit samen met de politie, die de bevoegdheid heeft de woonruimte van de vreemdeling te betreden. Vervolgens wordt de betrokkene overgebracht vanuit het asielzoekerscentrum naar een politiebureau of detentiecentrum. Daar ben ik dan om de betrokkene te horen in bijzijn van een tolk en soms de advocaat.’ 

Aan het eind van het gehoor beslist Kim of er een inbewaringstelling kan worden opgelegd. ‘Zo ja, dan maak ik de maatregel op en reik ik die uit. Dat kan op het Detentiecentrum Rotterdam zijn, maar ook het Justitieel Complex Zeist of de vrijheidsbeperkende locatie in Ter Apel. Maar er zijn ook inbewaringstellingen op politiebureaus in het hele land: van Assen in Drenthe tot Heythuysen in Limburg.’ 

Waarborgen

Inbewaringstelling, kortweg IBS, wordt niet lichtvaardig ingezet: het is een uiterste middel dat met veel regels en waarborgen is omgeven. Zo moet er een reëel risico zijn dat iemand zich onttrekt aan het toezicht. Ook moet vertrek naar het andere land daadwerkelijk mogelijk zijn. Alles moet kloppen, want elke beslissing om een IBS-maatregel op te leggen wordt getoetst door de rechtbank.

Bij een IBS zijn meerdere partijen betrokken. De maatregel kan alleen worden opgelegd door ambtenaren die daarvoor zijn aangewezen. Dat zijn de hulpofficieren van Justitie bij de politie en de Koninklijke Marechaussee (KMar), en bij DTenV de UA’s. Om meer inzicht te geven in het proces, heeft DTenV een video gemaakt waarin Kim en een collega-UA vertellen over hun werk.

Politie

Kim werkt inmiddels 12,5 jaar bij DT&V, sinds 2016 als UA. ‘Tot die tijd waren de inbewaringstellingen enkel belegd bij de politie en de KMar. DT&V had de wens de afhankelijkheid van ketenpartners te verminderen door deze taak op de COA-locaties uit te voeren. Daar werd een pilot voor opgezet en mijn manager vroeg of ik daaraan mee wilde doen. Zo ben ik er ingerold. In eerste instantie als taakaccent naast mijn werk als regievoerder, maar nu voor honderd procent van mijn tijd.’

Om UA te worden, volgde Kim de opleiding aan de politieacademie voor Hulpofficier van Justitie in het vreemdelingendomein. Na certificering worden UA’s door de staatssecretaris gemandateerd om inbewaringstellingen uit te voeren. De kennis moet bovendien goed worden onderhouden, want de regelgeving is aan veel veranderingen onderhevig. Daarom is er elk jaar een terugkomdag en een hercertificering. Het Team Uitvoerend Ambtenaren bij DT&V telt inmiddels veertien mensen. Dit aantal wordt verder uitgebreid om in de vraag te kunnen voorzien én om extra werkzaamheden op te kunnen pakken, zoals inbewaringstellingen van vreemdelingen in de strafrechtketen vanuit de penitentiaire inrichtingen.

Helder verhaal

Kim is zich er zeer van bewust dat ze mensen een boodschap brengt die impact heeft. ‘Het woord ‘leuk’ zal ik niet gebruiken om mijn werk te omschrijven. Wat het interessant maakt, is dat je bijdraagt aan het migratiebeleid zoals dat is bedoeld. Namelijk om er op humane, menswaardige wijze voor te zorgen dat mensen die hier niet mogen blijven, daadwerkelijk Nederland verlaten. De IND beslist wie wel en wie geen verblijfsvergunning krijgt. Dan moeten degenen die niet mogen blijven ook echt vertrekken. Op deze plek kun je wat dat betreft het verschil maken.’

Dat neemt niet weg dat Kim het verhaal aan de andere kant van de tafel vaak goed kan begrijpen. ‘Je wieg zal maar in bijvoorbeeld Mogadishu [Somalië, red.] hebben gestaan, waarbij je veel moeite hebt gedaan om hier te komen. Ik snap heel goed dat je dan een ‘nee’ niet zomaar wilt accepteren. Dan is het des te belangrijker dat ik een helder verhaal vertel, en duidelijk ben dat het is wat het is.’