Tekst Heleen Grimmius
Foto Phil Nijhuis en Herman Zonderland
Door de hoge asielinstroom is de strijd tegen mensensmokkel en illegale migratie actueler dan ooit. De Koninklijke Marechaussee (KMar) heeft daarom het aantal controles aan de grens flink geïntensiveerd. Sinds deze maand vinden er vrijwel dagelijks controles plaats door het Mobiel Toezicht Veiligheid (MTV), steeds op een andere locatie. VreemdelingenVisie liep een dagje mee met het MTV: ‘Nederlandse gezinnen die terugkomen van wintersportvakantie zijn niet onze doelgroep.’
Het is koud op parkeerplaats Patiel in Eijsden. Vijfentwintig marechaussees en vijf militairen van de landmacht maken zich op voor een dag verscherpte grenscontrole. Naast de parkeerplaats raast het verkeer over de A2, even daarvoor is met pylonen een stuk van de weg afgesplitst en houden motorrijders van de marechaussee iedereen die de Nederlandse grens passeert in de gaten. Op een van de parkeervakken staat een blauwe trailer van de KMar; het zogenaamde Mobiel Administratie Centrum. Hier kunnen documenten gecontroleerd worden, personen worden nagetrokken en is er bovendien de mogelijkheid iemand te verhoren. Kapitein Marlous de Ridder overziet vanaf de drempel van het kantoortje de parkeerplaats. ‘In samenwerking met Rijkswaterstaat is de maximumsnelheid op dit stuk aangepast naar 70 kilometer per uur. Daardoor kunnen de motorrijders die zich langs de A2 hebben opgesteld beter in de passerende voertuigen kijken’, legt ze uit. ‘Als zij iets zien wat onze aandacht vraagt, escorteren zij het voertuig naar de parkeerplaats en kunnen wij onderzoek doen naar het voertuig en de inzittenden.’
Intuïtie
Aan de selectie van wie er gecontroleerd wordt, gaat een heel systeem vooraf. De Ridder: ‘Wij doen voortdurend onderzoek naar mensensmokkel en illegale migratie. Informatie die uit lopende onderzoeken naar voren komt, verwerken wij in zogenaamde risicoprofielen. De camera’s die bij de grensovergang hangen, bevatten deze risicoprofielen en zodra er een voertuig de grens passeert die aan een risicoprofiel voldoet, geeft het systeem een hit. De motorrijders horen dat en halen iemand dan van de weg. Maar de marechaussees kijken vooral ook zelf naar voertuigen en hun inzittenden. Zij zijn zo ervaren dat zij het vaak intuïtief aanvoelen als er iets niet klopt.’
Tijdens de MTV-controle in Eijsden werd één man aangehouden voor ID-fraude. Hij bleek valse identiteitspapieren te hebben. De bestuurder van deze auto is aangehouden op verdenking van mensensmokkel. Beiden zijn voor verder onderzoek overgebracht naar de brigade Limburg-Zuid. Daarnaast werd een man aangetroffen die in België in de asielprocedure zit en daardoor het land niet mocht verlaten. De KMar heeft hem naar België terug begeleid. Tot slot werd een persoon staande gehouden die nog DNA moest afstaan en leverde de controle diverse processen verbaal op, waaronder twee voor verboden wapenbezit, het rijden met verkeerde kentekenplaten en het negeren van het rode kruis boven de weg.
WC
De Ridder is nog niet uitgesproken of de motorrijders begeleiden een blauwe auto met Belgisch kenteken naar de parkeerhaven. In de auto zitten twee Afrikaanse mannen en een vrouw. Wachtmeester Eerste Klasse Rob Mevissen zakt op zijn hurken naast het portier van de bestuurder. ‘Sir, can I see your ID?’ De man diept een Ivoriaans paspoort op uit zijn zak en overhandigt het aan Mevissen. ‘Do you have ID as well?’, informeert Mevissen bij de andere inzittenden. Er komt nog een paspoort tevoorschijn, deze keer van de mannelijke bijrijder. De vrouw heeft geen papieren bij zich. Mevissen buigt zich over de paspoorten. ‘Deze is verlopen’, fronst hij tegen zijn collega. Hij haalt een loep tevoorschijn en bestudeert het document nauwgezet. ‘Laten we even kijken of meneer verder voorkomt in het systeem’, besluit hij. Terwijl de eigenaar van het verlopen paspoort naar het Mobiel Administratie Centrum wordt begeleid, slaat de stemming bij de bestuurder om. ‘How long is this going to take?’ vraagt hij aan Marechaussee Eerste Klasse Thomas Litjens. ‘I need to go to the toilet.’ Litjens wijst naar het tankstation: ‘Daar kunt u naar de wc’. Te ver weg, vindt de man. ‘Kan het niet daar bij die bomen?’ ‘Dat gaat u geld kosten’, lacht Litjens. ‘Ik zou het niet doen.’ ‘Dan rijd ik er met de auto even naartoe.’ Litjens reageert onmiddellijk als de man in zijn auto stapt: ‘U mag niet van deze parkeerplaats wegrijden, meneer’, zegt hij met een snelle blik op de wachtende motorrijder even verderop. Mopperend gaat de man te voet naar het tankstation, Litjens kijkt hem na.
Geen boeman
Naast de blauwe auto staat inmiddels ook een grijs exemplaar om gecontroleerd te worden. Drie paar kinderogen kijken vanaf de achterbank naar Marechaussee Eerste Klasse Wesley Coen. ‘Hoi!’, roept hij vriendelijk naar binnen. Terwijl de inzittenden –een Tsjetsjeense man, zijn zus en haar kinderen - hun papieren tevoorschijn halen, probeert Coen een grapje bij de kinderen. ‘Ik wil niet dat ze bang worden’, legt hij uit. ‘Wij zijn geen boeman, we voeren gewoon een controle uit.’ De man overhandigt een stapel documenten aan Coen. Verbaasd bekijkt Coen de documenten van de kinderen: ‘Deze documenten heb ik nog nooit gezien’, zegt hij. Via zijn portofoon legt hij contact met de meldkamer op vliegveld Maastricht-Aachen. ‘Deze meneer kennen we onder vijftien aliassen’, kraakt het even later door de portofoon. De vrouw blijkt een verblijfsvergunning in België te hebben, met de aantekening dat ze België niet mag verlaten. ‘Waar gaan jullie naartoe?’, vraagt Coen. ‘Familiebezoek in Valkenswaard’, antwoordt de man. Coen legt uit dat dat niet mag, gelet op de verblijfsvergunning van mevrouw. Er zit niets anders op dan terug te gaan naar België. En inderdaad rijdt de auto vijf minuten later aan de overkant van de snelweg.
Niet voor niets
Kapitein De Ridder is tevreden. ‘De MTV-controles zijn fors uitgebreid’, vertelt ze. ‘Controleerden we eerst maximaal zes uur per dag, nu is dat verruimd naar twaalf uur. Ook mogen we nu meer treinwagons en vliegtuigen controleren en met resultaat: in 2015 hebben we 330 verdachten van mensensmokkel aangehouden. Dat is een stijging van 13 naar 24 personen per maand. Met het MTV hebben we in 2015 tweehonderd verdachten aangehouden. En alleen al in januari 2016 waren dat er 32. We staan hier dus duidelijk niet voor niets.’
