Tekst Heleen Grimmius
Foto ANP - Robin Utrecht
Overvolle asielzoekerscentra, lange wachttijden en sobere voorzieningen: ze kenmerken de huidige periode van extreme drukte in de hele vreemdelingenketen. Over de duur van de asielprocedure is veel te doen. Dat is ook niet verwonderlijk: sinds de asielinstroom in 2014 enorm is gestegen, is het niet meer rustig geworden. En dat heeft gevolgen voor de behandeltermijn.
In de jaren tot 2014 schommelde het aantal asielzoekers rond de 15.000 per jaar. In die tijd duurde de asielprocedure van begin tot eind in de meeste gevallen dan ook maar een beperkt aantal weken. Maar toen de asielinstroom in 2014 steeg naar bijna 30.000 aanvragen en in 2015 nog eens verdubbelde naar bijna 60.000, werd die praktijk onhoudbaar. Hoewel de IND snel anticipeerde op deze stijging door extra personeel aan te trekken en processen efficiënter in te richten, is de toestroom nog altijd meer dan behandeld kan worden. Het gevolg, langere wachttijden, laat zich raden.
Kansarme asielaanvragen
Die langere wachttijd begint voor de meeste asielzoekers al gelijk na aankomst in Nederland. Door de grote drukte kan niet gelijk een asielaanvraag worden ingediend. De wachttijd voor het indienen van een asielaanvraag is inmiddels opgelopen tot zeven maanden. Pas daarna begint de IND met het onderzoek of iemand in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning. Dat onderzoek kan kort zijn, maar ook meerdere maanden duren. Om de beschikbare opvangplekken zoveel mogelijk vrij te houden voor mensen die recht hebben op asiel, worden kansarme asielaanvragen zo snel mogelijk in behandeling genomen en afgewezen. Dit geldt bijvoorbeeld voor mensen die uit een veilig land afkomstig zijn. Ook asielzoekers die al in een ander EU-land geregistreerd zijn, worden snel behandeld. Zij worden zo snel mogelijk overgedragen aan het betreffende EU-land, dat verantwoordelijk is voor de afhandeling van de asielaanvraag.
Wettelijke beslistermijn
Voor de behandeling van een asielaanvraag geldt een wettelijke beslistermijn. Door de grote hoeveelheid aanvragen is die met ingang van 11 februari verruimd van zes naar vijftien maanden, met de mogelijkheid om die termijn te verlengen met nog eens drie maanden als dat nodig is om een goede beslissing te kunnen nemen. Uiteraard is het streven van de IND om binnen deze periode een beslissing te nemen, de genoemde periode is dan ook een maximumtermijn. Ook voor asielzoekers die vóór 11 februari een aanvraag hebben ingediend, wordt de wettelijke beslistermijn met negen maanden verlengd. Voor deze groep zal de IND zich extra inspannen om binnen zes maanden te beslissen.
Gezinshereniging
Veel asielzoekers hebben gezinsleden achtergelaten in hun land van herkomst. Natuurlijk willen zij hun familie zo snel mogelijk laten overkomen. Met die procedure kan echter pas begonnen worden, als de asielzoeker een verblijfsvergunning heeft. De procedure voor gezinshereniging zelf mag maximaal zes maanden duren. Bij elkaar opgeteld kan het dus wel meer dan twee jaar duren voor een gezin herenigd kan worden.
Informatiebrief
Natuurlijk is dit geen gemakkelijke boodschap. Toch is het belangrijk om asielzoekers eerlijk te informeren over wat hen te wachten staat als zij asiel in Nederland aanvragen. Daarom krijgen alle asielzoekers die zich vanaf 18 februari in Nederland aanmelden voor asiel, een informatiebrief over dit thema uitgereikt. Uiteraard blijft de IND zich maximaal inzetten om iedere aanvrager zo snel mogelijk duidelijkheid te geven, zodat zij -ongeacht de uitkomst van de asielprocedure- zich weer kunnen richten op hun toekomst.
