‘Als je hier wilt wonen, moet je ook iets komen brengen’

Samen leven, samen werken en samen leren. Dat staat centraal in Plan Einstein. En dat zien we dan ook zeker terug in ‘de Huiskamer’ van het azc aan de Pahud de Mortangesdreef. Of beter gezegd: dat voel je. Een kast voor bordspellen, onderuitzakbanken, een grote open keuken en bewoners en medewerkers die in en uit lopen.

Het idee van een azc

En dat is precies waarom Zayira hier wilde wonen. ‘Toen ik vroeger met mijn moeder in Lelystad woonde, kende ik mijn buren niet eens. Hier heb je juist een soort communitygevoel. Terwijl je toch een eigen plek hebt.’

Stichting Tijdelijk Wonen (STW) verhuurt als onderdeel van het azc dertig studio’s aan bewoners ‘die een bijdrage willen leveren aan een prettige omgeving voor asielzoekers en buurtbewoners’. Deze woonunits vormen samen één gebouw. 300 asielzoekers wonen in de andere studio’s op het complex. Toen kunstacademiestudent Zayira hierover hoorde, was ze meteen enthousiast: ‘Ik woonde al 2 jaar in Overvecht en vind het zo’n fijne wijk. Ik voel me hier veiliger dan in het centrum. De wijk heeft onterecht een slecht imago. Het idee van een azc vond ik in het begin wél een beetje spannend klinken. In je hoofd heb je toch een groot grijs gebouw met hekken en beveiliging voor je. Daar had ik wel wat vraagtekens bij. Maar bij de bewoners helemaal niet.’

Empathische buren

De Syrische Amira is begin 2023 samen met haar man en dochter een van de eerste bewoners van het azc. ‘Toen ik hier net aankwam, kreeg ik zo’n warm onthaal van mijn wijkgenoten. De buren komen uit Nigeria, Somalië, Marokko… Noem maar op. Ze kwamen ons meteen begroeten en nodigden ons uit bij hen thuis. Ik woonde eerst in Star Lodge, een hotel dat nu dienstdoet als azc. Daar waren de omwonenden helemaal niet gewend aan asielzoekers. Ook al kregen we daar een fijn welkom, het was meer uit nieuwsgierigheid. Hier in Overvecht maakten veel mensen hetzelfde als ik mee. Hun betrokkenheid komt voort uit empathie.’

Wandelen

Amira voelt dit niet alleen bij de buurtbewoners met een migratieachtergrond. Tijdens de wekelijkse spelletjesavond in de huiskamer, voor bewoners en omwonenden, ontmoette ze een 91-jarige buurtgenoot. ‘Hij maakte de bombardementen mee in Rotterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog. We hebben veel gepraat, we maakten hetzelfde mee. Hij leeft alleen en voelt zich soms eenzaam. Sinds onze ontmoeting wandelen we iedere week samen.’

Iets brengen

Naast de spelletjesavonden organiseert Plan Einstein, samen met bewoners en andere (vrijwilligers)organisaties, iedere week een vrouwenavond, een diner, muziekavonden en speciale evenementen. ‘Als je hier wil wonen, moet je ook iets komen brengen’, aldus Zayira. 'Zo woont hier een geschiedenisleraar. Hij wil graag Nederlandse les geven en zelf Arabisch leren. Ik organiseer dit weekend een zomerfeest, met een barbecue, een ijs-foodtruck en silent disco.’

Niet te veel ruimte innemen

Een andere pré is dat de groep van 30 STW’ers divers is. Qua achtergrond, maar ook op het gebied van werk en studie. Amira, die in haar thuisland studeerde en daarna in Istanbul de studie Engelse literatuur afrondde: ‘Ik houd ervan om nieuwe mensen te ontmoeten. Ik ga daarom ook vaak naar de gezamenlijke etentjes en andere activiteiten. Vooral de muziekavond op vrijdagavond is bijzonder. Dan komt er een band en speelt muziek uit alle landen!’ Bij sommige andere bewoners voelt ze nog wel wat terughoudendheid. ‘Sommige buren zetten een stoel voor de deur en gaan daar buiten zitten. Wij zwaaien dan of ze bij ons willen komen zitten.’

Zayira: ‘We stellen ons nog wat bescheiden op. Wij wonen in precies dezelfde woonunits als Amira, maar wij hebben deze ruimte voor onszelf en mogen het decoreren. De asielzoekers delen de studio met hun gezin of met andere bewoners. Dat voelt soms wat ongemakkelijk. We willen niet te veel ruimte innemen.’

Stress loslaten

Amira is vooral blij om hier te wonen. Al vertrekt ze binnenkort naar haar eigen woning, 15 kilometer verderop: ‘Ik heb hier in Utrecht zo’n vol leven. Ik ga naar het theater en concerten. Ik heb een groot netwerk, academisch en sociaal en ik doe vrijwilligerswerk. Daar ben ik zo blij mee. Ik heb een jaar moeten wachten op mijn verblijfsvergunning. Dat was mentaal uitputtend. En er was in het vorige azc geen keuken om zelf te koken. Toen ik hier aankwam en mijn Syrische gerechten weer kon maken, kon ik al mijn stress loslaten.’

Vanwege privacyredenen is de naam van Amira gefingeerd. Ook op beeld is zij onherkenbaar. Haar volledige naam is bij de redactie bekend.