ILO’s voorkomen irreguliere migratie

Sinds 2000 zijn er in totaal dertien ILO’s gestationeerd over de wereld. Zij hebben als belangrijkste taak het tegengaan van de instroom van niet- of onjuist gedocumenteerden naar Europa. Omdat ze de IND-ogen en -oren in hun regio zijn, dragen ze bij aan het inzicht in migratiestromen en welke methodes en reisroutes daarvoor worden ingezet. Ze trainen personeel van luchtvaartmaatschappijen en immigratiediensten en geven advies of passagiers wel of niet mogen reizen.

Eind mei kwamen de ILO’s een week bij elkaar in Den Haag. Daar wisselden ze kennis uit met elkaar en collega’s van de IND. Ook mensen met wie ze veel samenwerken van onder meer het ministerie van Buitenlandse Zaken, de DTenV en de Koninklijke Marechaussee waren erbij.

VreemdelingenVisie sprak met Roosmarijn (sinds 2015 IND’er) en Isabelle Suply, die in juni precies dertig jaar ervaring bij de IND heeft en sinds 2020 actief is als ILO vanuit Accra (Ghana). ILO’s zijn niet altijd even zichtbaar voor Nederlandse collega’s. Hoe ziet hun werk eruit en wat is hun meerwaarde? 

Mes snijdt aan twee kanten

Volgens Isabelle hebben ILO's een signaalfunctie voor Nederland en de IND over wat er ter plekke gebeurt en leeft. ‘De ervaring en de kennis over identiteitsfraude die ik hier opdoe geef ik weer door aan collega’s in Nederland. Zo adviseer ik de IND, maar ook de Consulaire Service Organisatie (van het ministerie van Buitenlandse Zaken - red), de KMar en DTenV over trends die ik zie.’ 

Ze trainde vorig jaar met haar Canadese ILO-collega medewerkers van de Ghanese overheidsinstantie Births and Deaths Registry (BDR). De BDR is de bron van de Ghanese identiteit. Ze leerden medewerkers bewuster worden van soorten documentfraude en de documenten nog beter onderzoeken op echtheid. De IND heeft daarvoor vijftig vergrootglazen geregeld, gefinancierd door de ambassade.

‘Het Ghanese ID-systeem is erg fraudegevoelig', zegt Isabelle. 'Waardoor het makkelijk is authentieke Ghanese documenten te krijgen op basis van een valse identiteit. Vaak ligt dat niet aan de Ghanese aanvrager zelf, maar maken tussenpersonen misbruik van de situatie. Zij beloven hun - flink betalende - klanten te helpen een gevraagd visum, paspoort, verblijfsvergunning te verkrijgen.’

Direct resultaat

Tot nu toe zijn zo’n driehonderd BDR-medewerkers getraind. Maar ‘nog belangrijker’ noemt Isabelle dat de samenwerking met de BDR is versterkt. ‘Je praat makkelijker met elkaar en zoekt elkaar sneller op. Hierdoor kan Nederland geboorteakten, en daarmee de identiteit van Ghanezen, laten verifiëren.’ 

Roosmarijn heeft soortgelijke ervaringen. Zij gaf in het Nederlands Caribisch gebied met een IND-collega van Bureau Documenten een training aan meerdere instanties over brondocumenten, zoals geboorte- en huwelijksaktes. En ze is net terug van een dienstreis naar Suriname, waar ze met de KMar documenttrainingen gaf aan de Surinaamse Militaire Politie. 

Dat trainen doen ze niet alleen in een klaslokaal maar ook op locatie. Op het vliegveld bijvoorbeeld, waar de deelnemers de lessen meteen in praktijk brachten en vragen konden stellen aan Roosmarijn. 'Want ook dat is erg belangrijk: persoonlijk contact opbouwen', zegt Roosmarijn. 'Dat helpt ook later weer makkelijker contact met elkaar op te nemen.’

Netwerk

Een van de belangrijkste zaken voor een ILO is een netwerk ter plekke. Mensen kennen, die met elkaar in contact brengen en informatie over en weer delen. Daardoor vergroot je ook de kennis in Nederland, stellen Isabelle en Roosmarijn. Over onderwerpen als: hoe proberen mensenhandelaren mensen illegaal naar Europa te krijgen of welke trends spelen er op het gebied van identiteitsfraude?

Zo gaf Isabelle onlangs een presentatie over Ghanese brondocumenten aan IND-collega’s van Regulier Verblijf en Nederlanderschap. Ze benadrukt dat de Ghanese overheid zich bewust is van de tekortkomingen in de identiteitsketen en dat de overheid er alles aan doet om de procedures te verbeteren en betrouwbaar te maken. Volgens haar zijn daarbij ILO-trainingen van harte welkom. 'De ILO draagt zo bij aan capaciteitsopbouw en na de training hadden de mensen meer kennis en begrip over het Ghanese ID-systeem, de procedures en documenten.'

Draagvlak voor hen die er echt recht op hebben

Volgens Roosmarijn leveren ILO’s ook nog een andere belangrijke bijdrage. ‘Het gaat me er ook om te voorkomen dat mensen die een beter leven zoeken, dat uiteindelijk niet gaan vinden. Zij horen allerlei verhalen over hoe fantastisch het in de Verenigde Staten of Nederland zou zijn. Maar dat valt vaak tegen; ze worden uitgebuit, verdienen bijna niets of wonen met twintig mensen in een huis. Persoonlijk hoop ik organisaties die verdienen aan het uitbuiten van anderen, te kunnen raken en toekomstige migranten bij voorbaat te beschermen.’

Het BDR-initiatief haalde ook in Ghana de media, vertelt Isabelle trots. En dat is een bijkomend voordeel van een ILO ter plekke, zo stelt ze: 'Door het grote netwerk dat we opbouwen, versterken we de relaties met de lokale overheid en instanties. En dat zorgt er weer voor dat de IND en Nederland in zijn algemeenheid op de kaart wordt gezet.’

‘ILO’s zorgen er ook voor dat in Nederland draagvlak blijft voor de mensen die daadwerkelijk opvang nodig hebben’, stelt Roosmarijn. ‘Want als er veel mensen naar ons land komen die geen recht hebben op asiel, heeft dat zijn uitwerking op het draagvlak voor de mensen die er wel echt recht op hebben.’